Gościem audycji Ewy Pietrzak był dr Kamil Leziak, klimatolog i ekspert w dziedzinie adaptacji miast do zmian klimatu. Rozmowa dotyczyła błękitno-zielonej infrastruktury oraz znaczenia naturalnych gąbek – obszarów, które zatrzymują wodę opadową, takich jak zielone dachy, ogrody deszczowe czy rabaty. Dr Leziak wyjaśnił, że tego typu rozwiązania nie tylko poprawiają lokalne stosunki wodne, ale także odnawiają zasoby wód gruntowych i korzystnie wpływają na klimat miejski.

Podkreślono również, że problem z wyczerpywaniem się wód podziemnych wynika głównie z ingerencji człowieka – m.in. zabudowy powierzchni i nadmiernego poboru wód gruntowych. W rozmowie poruszono też kwestię Warszawy, nadal określanej jako „betonowa miska”, choć wdrażane działania na rzecz zwiększenia obszarów zielonych przynoszą stopniową poprawę.

Ekspert wskazał na rolę nawet pojedynczych drzew w miastach, które pochłaniają dwutlenek węgla, zwiększają ilość tlenu i wspierają naturalną retencję wody. Zwrócił także uwagę na znaczenie sprawnej kanalizacji burzowej, która pomaga w odprowadzaniu wód opadowych, choć problematyczne pozostają miejsca niepodłączone do sieci.

Rozmowa zakończyła się podkreśleniem, że błękitno-zielona infrastruktura powinna być stale rozwijana, gdyż korzystnie wpływa na klimat i jakość życia mieszkańców miast.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Ewa Pietrzak rozmawia z Tomaszem Krasowskim, dyrektorem Departamentu Polityki Ekologicznej, Geologii i Łowiectwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, o znaczeniu rozwoju zielono-błękitnej infrastruktury w miastach. W audycji podkreślono, że postępująca urbanizacja i tzw. „betonoza” zwiększają problemy związane z suszami, powodziami, hałasem i zanieczyszczeniem powietrza.

Dyrektor Krasowski wskazuje, że Samorząd Województwa Mazowieckiego realizuje program „Mazowsze dla klimatu”, wspierający gminy w działaniach takich jak tworzenie parków, łąk kwietnych, nasadzenia drzew, ogrody deszczowe czy mała retencja. Program oferuje dofinansowanie do 200 tys. zł, co pozwala na realizację ponad 100 projektów w regionie.

W rozmowie omówiono również trendy w „odbetonowywaniu” przestrzeni miejskich oraz wprowadzaniu nawierzchni przepuszczalnych, które pomagają w gospodarowaniu wodą opadową. Dyrektor podkreśla, że takie inwestycje mają nie tylko ekologiczne, ale także społeczne korzyści, poprawiając jakość życia mieszkańców.

Na koniec słuchacze zostali zachęceni do kontaktu z lokalnymi władzami w celu uzyskania informacji o możliwościach realizacji projektów w ramach dostępnych programów samorządowych.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Gościem programu była dr Monika Szewczyk, doktor nauk biologicznych, ekspertka w dziedzinie ochrony różnorodności biologicznej, zielonej infrastruktury i edukacji przyrodniczej. Rozmowa dotyczyła poprawy jakości miejskich ekosystemów i adaptacji miast do zmian klimatycznych.

Dr Monika Szewczyk podkreśliła, że kluczem do poprawy stanu ekosystemów miejskich jest odpowiednie zarządzanie oraz zmiana podejścia do zieleni miejskiej. Zwróciła uwagę na fakt, że powierzchnie zielone w miastach są często zdominowane przez monokultury i mocno pofragmentowane, co wpływa na ich uboższą bioróżnorodność. Mimo że zieleń miejska nigdy nie dorówna obszarom naturalnym, jak Puszcza Kampinoska, miasta mogą dążyć do przybliżenia tych terenów naturze.

Jednym z najprostszych działań na rzecz ochrony miejskiej bioróżnorodności jest ograniczenie częstotliwości koszenia trawników. Dzięki temu na miejskich trawnikach mogą rozwijać się rodzime gatunki roślin, które stanowią bazę pokarmową dla owadów zapylających, a także ptaków. Pozostawienie martwych drzew i dziuplastych okazów może z kolei stworzyć siedliska dla owadów i innych organizmów. Im bardziej naturalny ekosystem, tym większa jego odporność na zmiany klimatyczne, jak długotrwałe susze czy intensywne opady.

Ekspertka wskazała również na potrzebę inwestycji w zielono-błękitną infrastrukturę, która poprawia retencję wody, łagodzi efekt miejskiej wyspy ciepła, zwiększa bioróżnorodność i poprawia jakość powietrza. Przykładem takich rozwiązań mogą być zielone dachy, zielone przystanki i chłonne nawierzchnie. Dr Szewczyk wspomniała o dobrych praktykach realizowanych w miastach takich jak Pekin (koncepcja miasta gąbki) oraz Berlin i Hamburg, gdzie wprowadzane są systemowe rozwiązania wspierające zrównoważony rozwój.

Adaptacja miast do zmian klimatycznych wymaga również zmian w planowaniu przestrzennym. Coraz więcej miast uwzględnia rozwój terenów zieleni w planach adaptacji do zmian klimatu, zarówno w dużych aglomeracjach, jak i mniejszych miejscowościach. Dr Szewczyk wyraziła nadzieję, że w przyszłości powstanie obowiązek tworzenia zielonych dachów na wszystkich nowo budowanych budynkach, co przyniosłoby liczne korzyści środowiskowe.

Ekspertka podkreśliła również znaczenie wymiany doświadczeń między miastami oraz współpracy między urzędnikami i specjalistami z różnych dziedzin, by przezwyciężyć bariery techniczne i finansowe oraz skutecznie wdrażać innowacyjne rozwiązania.

Na zakończenie audycji dr Monika Szewczyk, członkini jury w konkursie Eko Miasto w kategorii zielono-błękitna infrastruktura, zachęcała do odważnych działań na rzecz bioróżnorodności i efektywnego zarządzania terenami zielonymi w miastach.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Dr Kamil Leziak, klimatolog z Uniwersytetu Warszawskiego, omówił wpływ zielono-błękitnej infrastruktury na klimat w miastach. Podkreślił, że obiekty takie jak ogrody deszczowe i powierzchnie przepuszczalne mogą poprawić warunki klimatyczne, redukując efekt miejskiej wyspy ciepła i magazynując wodę opadową. Niestety miasta wciąż dominują powierzchnie nieprzepuszczalne, co utrudnia retencję wody i nasila problemy z zalaniami.

Ekspert wskazał, że planowanie przestrzeni miejskiej faworyzuje funkcje użytkowe, takie jak miejsca parkingowe, kosztem zieleni, co pogarsza sytuację klimatyczną. Inwestycje w przepuszczalne nawierzchnie oraz systemy gromadzenia deszczówki mogłyby złagodzić skutki zmian klimatycznych. Kluczowe jest jednak dostosowanie działań do lokalnych przepisów i potrzeb ekosystemu.

Rozmowa ukazała potrzebę większej równowagi między zabudową a rozwiązaniami sprzyjającymi naturze w miastach.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Gościem audycji jest pani Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. Zielonej Warszawy. Zarządza ona działaniami z zakresu ochrony środowiska, rozwoju zieleni, ochrony powietrza i polityki klimatycznej w stolicy.

Zielona Wizja Warszawy to mapa drogowa działań, jakie miasto i jego partnerzy muszą podjąć, aby do 2050 roku Warszawa osiągnęła neutralność klimatyczną. Dokument określa zadania dla miasta, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych i partnerów prywatnych, wskazując konkretne działania ograniczające emisję CO2. Obejmuje takie obszary jak: odnawialne źródła energii, termomodernizację budynków, zrównoważony transport publiczny i rozwój infrastruktury rowerowej. Kluczową rolę odgrywa również transformacja sektora energetycznego, w tym zmiany w elektrociepłowniach Siekierki i Żerań.

Miasto od lat inwestuje w rozwój zielono-błękitnej infrastruktury z dużym wsparciem mieszkańców. W ramach budżetu obywatelskiego regularnie realizowane są projekty ekologiczne, np. parki kieszonkowe i rozbetonowanie powierzchni. W 2023 roku oddano do użytku trzy duże parki: zmodernizowane Pole Mokotowskie, park pod Kopcem oraz park Cichociemnych na Ursynowie. Obecnie realizowane są prace nad Parkiem Żerańskim i terenami przy południowej obwodnicy Warszawy. Przykładem ekologicznego podejścia jest Pole Mokotowskie, gdzie betonowy zbiornik wodny przekształcono w całoroczny, naturalny akwen wspierający bioróżnorodność. Dodatkowo zastosowano ogrody deszczowe i niecki bioretencyjne.

Standard Zielonego Budynku, wprowadzony zarządzeniem Prezydenta Warszawy, zacznie obowiązywać od lipca 2024 roku. Dotyczy miejskich budynków i promuje rozwiązania takie jak zielone dachy, zielone ściany, wysokiej jakości zieleń i efektywność energetyczna. W standardzie uwzględniono m.in. wymóg wentylacji mechanicznej w szkołach oraz katalog działań, spośród których inwestorzy mogą wybierać odpowiednie dla swoich projektów.

Miasto kładzie również nacisk na poprawę jakości powietrza. W ostatnich latach znacząco zredukowano emisje dzięki likwidacji przestarzałych źródeł ogrzewania, zarówno w budynkach miejskich, jak i prywatnych. W transporcie publicznym coraz więcej autobusów elektrycznych zastępuje pojazdy spalinowe, co również przyczynia się do ograniczenia emisji.

Warszawa stale rozwija zielono-błękitną infrastrukturę, odpowiadając na potrzeby mieszkańców i wyzwania klimatyczne.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego

Gościem audycji "Zielono-błękitna infrastruktura wokół nas" jest dr Monika Szewczyk, która podkreśla, że zielono-błękitna infrastruktura odgrywa kluczową rolę w miastach w kontekście zmian klimatycznych i ochrony różnorodności biologicznej.

Zielono-błękitna infrastruktura to sposób gospodarowania przyrodą, który łączy korzyści dla ludzi (np. retencja wody, ochładzanie powietrza) z ochroną bioróżnorodności. Ważne jest, aby traktować ją jako sieć funkcjonalnych elementów, np. parków, dolin rzecznych czy zielonych dachów.

W obliczu coraz dłuższych, gorących okresów letnich i gwałtownych opadów, miasta muszą być przystosowane do ekstremalnych warunków pogodowych. Zielono-błękitna infrastruktura wzmacnia "odporność miast" na takie zjawiska, podobnie jak układ immunologiczny w organizmie.

Pomysł tej infrastruktury sięga końca XIX wieku, ale dziś jest bardziej istotny niż kiedykolwiek. Wdrażanie jej oznacza lepsze wykorzystanie istniejących zasobów i wprowadzanie naturalnych elementów w przestrzeń miejską.

W przeszłości zieleń miejska była postrzegana głównie jako element estetyczny. Obecnie podkreśla się jej funkcje ekologiczne, takie jak poprawa jakości powietrza, ochrona przed upałami i wspieranie innych gatunków.

Dr Monika Szewczyk zachęca do bardziej świadomego i konsekwentnego wdrażania rozwiązań zielono-błękitnych w miastach.

Zadanie dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego

Zielone dachy, zielone fasady, ogrody deszczowe czy różnego rodzaju niecki retencyjne to są takie rozwiązania, które wprowadzamy zwykle w ściśle zabudowanych terenach miejskich.

Ogrody deszczowe są obecnie bardzo popularne i pojawiają się w coraz większej ilości miast, to de facto grządka, w której pod warstwą darni, w której rosną rośliny, zwykle wsypywany jest żwir czy różnego innego rodzaju kruszywa, które mają więcej przestrzeni pomiędzy kamykami. Dzięki temu w takie miejsce dużo więcej wody jest w stanie przesiąknąć. Ona przechwytuje taką wodę jak gąbka. Rośliny, które sadzone są w ogrodach deszczowych muszą wytrzymać zarówno zalewanie, jak i późniejsze okresy suszy.

Gościem Ewy Pietrzak w audycji "Zielono-błękitna infrastruktura wokół nas" jest Ilona Gosk, Fundacja Sędzimira, Magister Ochrony Środowiska, Uniwersytet Warszawski.

Zadanie publiczne dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Magazynowanie deszczówki poprzez np. stągwie, kilka stągwi, pozwala złapać kilkadziesiąt czy kilkaset nawet litrów wody podczas opadu z naszych dachów. A to wszystko finalnie nie spłynie do kanalizacji miejskiej, czy do niżej położonego punktu w naszej dzielnicy. Zmagazynowanie tej wody spowoduje, że zostanie ona wykorzystana w w okresie, kiedy opadów nie ma a trzeba np. podlać ogród. Gościem Ewy Pietrzak w audycji "Zielono-błękitna infrastruktura wokół nas" jest Paweł Staniszewski, synoptyk, hydrolog, meteorolog Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Zadanie publiczne dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.