Dutch History

Wie het heden én de toekomst wil begrijpen, kan niet om de geschiedenis heen. Europa heeft een lange en roerige voorgeschiedenis met zijn buren. Waar de geografische grenzen al sinds mensenheugenis vastliggen, zijn de door de mens getrokken staatsgrenzen vrijwel voortdurend verschoven. Kijk maar naar Polen, het 'land op wieltjes' dat heen en weer schoof en zelfs lange tijd van de kaart verdween. Of naar het koloniale tijdperk, waarin de Europeanen in Afrika, Azië en het Midden-Oosten de dienst uitmaakten en willekeurig grenzen trokken, wat leidde tot gruwelijke oorlogen. De randen van Europa zijn al veel langer rafelig.

Op 10 mei viel het Duitse leger het neutrale Nederland binnen. Het was het begin van een 5 jaar durende bezetting. Waarom werd Nederland aangevallen en hoe was het om te leven onder de Duitse bezetter. Wat waren de gevolgen van de bezetting, toen en nu? En door wie werd Nederland in 1945 bevrijd?

Eeuwenlang vormden de Middeleeuwen een synoniem voor ongeletterdheid, barbarij en wreedheid. In de moderne tijd heeft zich daarnaast een veel positiever beeld ontwikkeld. Dan roepen de Middeleeuwen gedachten op aan ongebonden vrijheid, zuivere natuur, spontaniteit en ongekunstelde schoonheid. In dit college belicht de vooraanstaande wetenschapper Herman Pleij deze buitengewoon interessante periode uit onze beschavingsgeschiedenis zowel vanuit historisch-letterkundig als cultuur-historisch perspectief.

1302 is een historisch jaar. Vlaanderen dankt er zelfs zijn feestdag aan: 11 juli, de dag waarop in Kortrijk de Guldensporenslag werd uitgevochten. Lange tijd was 1302 ook het onderwerp van talloze polemieken en mythes. Wat maakt 1302 zo iconisch? Het verhaal van 1302 begint met het economisch welvarende Vlaanderen dat ten prooi valt van een sluwe Franse koning. Maar wanneer al lang gistende spanningen in de Vlaamse steden tot explosie komen, stort het Franse bouwwerk in.

De Eerste Wereldoorlog werd 'de oorlog om alle oorlogen te beëindigen' genoemd... maar dat deed hij niet. In deze beknopte weergave van de Eerste Wereldoorlog kijken we naar de redenen ervoor, de reacties erop, en uiteindelijk het overlijden van degenen die het grootste offer brachten. Zo vaak horen we over de grote offers die gebracht werden in de daaropvolgende oorlogen, maar het verhaal van de Eerste Wereldoorlog biedt een diepgaand inzicht in de omstandigheden die leidden tot de Tweede Wereldoorlog.

Between 1942 and 1945, a group of ordinary citizens formed a network to smuggle Dutch Jews and others targeted by the Nazis south into France, via Paris, and then to Switzerland. This network became known as the Dutch-Paris Escape Line, eventually growing to include 300 people and expanding its reach into Spain. Led by Jean Weidner, a Dutchman living in France, many lacked any experience in clandestine operations or military tactics, and yet they became one of the most effective resistance groups of the Second World War.

Ruim vier eeuwen geleden zwermden Nederlandse schepen en hun bemanningen uit over de wereldzeeën. Ze voeren naar het noorden, over de Atlantische Oceaan naar het westen en rond Kaap Hoorn en voorbij Kaap de Goede Hoop naar Azië. Ze dreven handel, gingen de strijd aan met Europese concurrenten, onderwierpen goed- of kwaadschiks inheemse volken en stichtten nederzettingen en koloniën. Het vervoer van goederen en mensen via het water was in veel opzichten bepalend voor de ontwikkeling van scheepstypen, navigatiemiddelen en handelsnetwerken.

De bestseller De zijderoutes van Peter Frankopan in een nieuw jasje. De zijderoutes is een schitterende verkenning van de elementen die de stuwende kracht waren achter de opkomst en de ondergang van wereldrijken, die de stroom van ideeën en goederen bepaalden en nu een nieuw tijdperk inluiden in de internationale politiek. Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde.

Marcus Aurelius was een Romeinse keizer, de laatste van de Vijf Goede Keizers, en één van de belangrijkste Stoïcijnse filosofen, samen met de slaaf Epictetus. Marcus Aurelius schreef de Meditaties, terwijl in een militaire campagne; het was een reeks van nota's geschreven voor niemand anders dan zichzelf in zijn zoektocht naar zelfverbetering. Stoïcisme is de houding zodat men zich te bevrijden van het onnodige lijden dat voortvloeit uit angst over de gebeurtenissen die buiten onze controle; daarom kan het van enorm belang zijn in iemands leven.

Perhaps the most famous – or as many would put it, infamous – of these naval corporations was the Dutch East India Company, also known as VOC. Established around the beginning of the 17th century, this nautical behemoth of a corporation was determined to squeeze everyone else out of the market. Vested with the power to wage war and exterminate any who dared stand in their way, the rest of the world stood by as the unstoppable force took over the whole of international maritime trade.

Kan iedereen uitgroeien tot oorlogsmisdadiger, als de omstandigheden daarom vragen? 'Hoeveel ik van Fokko'tje houd, kan ik niet schrijven en niet met woorden zeggen, Erika. Maar als ik bij jullie ben, dan zul je dat wel merken: dat geldt ook voor jou, Vrouwke.' Uit een brief van Willem aan Erika. Willem van der Neut mishandelde als bewaker in Kamp Amersfoort vele gevangenen en maakte deel uit van het executiepeloton. Wat was hij voor een man? Was hij een 'beestmens', zoals de naoorlogse kranten hem noemden? Een psychopaat, die in het kamp driften botvierde die hij eerder onderdrukte?

Drie eeuwen lang spraken overal in de staten New York en New Jersey mensen de Tawl, de Amerikaanse versie van het Nederlands. Het was een overblijfsel van de tijd waarin New York nog Nieuw-Amsterdam heette en je zonder het Nederlands nergens kwam aan de oostkust van Amerika. In De Tawl gaat historicus Philip Dröge al fietsend over Amerikaanse wegen op zoek naar wat er nu nog over is van dat Nederlandstalige verleden. Het resultaat is een opmerkelijk verhaal over de Nederlandse oorsprong van woorden als 'OK' en 'dope' en over gekke rechters, slavernij, komieken en oplichters.

Behalve de standaardtaal worden er in Nederland nog duizenden andere soorten Nederlands gesproken: de oude dialecten, de nieuwe straattaal, chat-taal en veel meer. Hoe komt het dat onze taal voortdurend aan het veranderen is? Is het niet onhandig voor de communicatie dat iedereen net een beetje anders praat? Moeten we ons zorgen maken over taalverloedering of ons juist verheugen in de vitaliteit van onze taal? Marc van Oostendorp behandelt in zijn college duizend jaar geschiedenis van het Nederlands.

Nederlands bekendste historicus Maarten van Rossem analyseert het ontstaan, het verloop en de gevolgen van het omvangrijkste gewapende conflict dat de wereld gekend heeft. In zijn vier uur durende hoorcollege neemt hij de luisteraar mee langs de belangrijkste beslismomenten die van doorslaggevende betekenis waren. Met kennis van de vele historische onderzoeken en met zijn unieke humor gaat hij verder dan de bekende feiten en biedt hij een totaalbeeld van dit grote conflict.

Een blik in het brein van Poetin en andere potentaten. Vladimir Poetin houdt van geschiedenis. Zijn vurige redevoeringen zitten er vol mee. Velen verklaren hem voor gek, maar in vaardige handen is het verleden een wapen zonder weerga. Xi Jinping, Recep Tayyip Erdogan en andere ambitieuze leiders weten dat ook en maken er sluw gebruik van. Dat gebeurt wereldwijd. Ook in het Westen. In De macht van het verleden legt Ivo van de Wijdeven haarfijn uit hoe politici en potentaten de geschiedenis gebruiken. Daarmee geeft hij tevens inzage in de diepere drijfveren van machthebbers. Hun visie op het verleden stuurt hun handelen in het heden. De macht van het verleden werkt twee kanten op. Hoogste tijd om die macht onder de loep te nemen.

Onder staatsvorming wordt gewoonlijk verstaan ​​het proces waarbij staten worden gecreëerd en vervolgens hun monopolie van legitiem geweld over een bepaald gebied vestigen en consolideren door een duurzaam administratief, financieel, gerechtelijk en militair apparaat op te bouwen. Hoewel er voorbeelden van staatsvorming zijn geweest in het oude Midden-Oosten en China, was het in Europa dat vanaf de Middeleeuwen de moderne staatsvorming ontstond, met een echte bureaucratische infrastructuur. Peer Vries legt in zijn hoorcollege uit hoe een staat vorm krijgt.

An epic historical saga of time travel and distorted romance, transporting the reader to some of Amsterdam’s most memorable periods of history; wartime, riots, famine, and the plague. Robert has his own personal medical challenge, diabetes. As you might expect his condition does not exactly sit well with several episodes of accidental time-travel sessions leaping into the past of historical Netherlands. Each time Robert travels in time, his fate is bound up with the same woman (or is it?), and with the work of The Netherlands' most famous painter, Rembrandt van Rijn. Take a walk through ...

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1799) was de allereerste multinational ter wereld en één van de meest succesvolle handelsbedrijven ooit. De vloot van de V. O. C. groeide uit tot meer dan 1700 schepen. Scheepsladingen vol specerijen, zijde, thee en porselein bereikten Nederland vanuit Azië. Door deze bloeiende handel ontstond in de Nederlanden een periode van ongekende welvaart, de zogenaamde Gouden Eeuw.

Als er een geschiedenis is die alle facetten van drama, tragiek, onderdrukking, oorlog, terreur en geweld in zich heeft dan is het wel de Duitse. Welke plek had Duitsland in Europa? In de negentiende eeuw bracht de zoektocht naar een politieke eenheid zowel culturele inspiratie als politieke onrust en strijd. Na de Frans-Duitse Oorlog, de Eerste en Tweede Wereldoorlog moesten Duitsland en de Duitsers zichzelf opnieuw uitvinden. Dat gebeurde aanvankelijk op twee manieren in twee verschillende staten: de democratische Bondsrepubliek en de communistische DDR.

Jona Lendering behandelt in dit hoorcollege het jodendom uit een lang vervlogen tijd: de periode tussen 1000 v.Chr. en 70 n.Chr. Het was een heel ander jodendom dan dat van vandaag. Niet alle Joden erkenden de Bijbel in de vorm waarin wij die kennen en er werd nog dagelijks geofferd in de tempel. Een voor ons vreemde wereld, maar ook de tijd waarop twee wereldgodsdiensten teruggrijpen: het rabbijnse jodendom en het christendom. Lendering reconstrueert de rijke gedachtewereld van het oude jodendom.