Episodios

  • Kryzys demograficzny przeorze Polskę. Zmarnowali pokolenie, które mogło to zmienić

    Kryzys demograficzny przeorze Polskę. Zmarnowali pokolenie, które mogło to zmienić
    May 13 2025
    Przez wiele lat narzucano nam bezkrytyczny kult polskich przemian ustrojowych. PKB się zgadza? Być może. Ale kraj się wyludnia. To sukces z gatunku tych operacji, które się powiodły – tylko pacjent zmarł.
    Katastrofa demograficzna to dziś największe polskie wyzwanie. A mimo to nikt nie chce o niej rozmawiać, nikt nie szykuje planu działania.
    • Jak zmieni się nasze życie, społeczeństwo i gospodarka?
    • Co czeka seniorów bez wnuków i wsparcia?
    • Dlaczego politycy wolą udawać, że problem nie istnieje?
    Tomasz Borejza i Wojciech Mucha bez lukru o przyszłości, która nadchodzi szybciej, niż myślisz.
    Más Menos
    30 m
  • Słynny BLOK-ZAMEK w Krakowie. Kto go zbudował？ Kiedy？ Dlaczego？ Co miał na myśli

    Słynny BLOK-ZAMEK w Krakowie. Kto go zbudował？ Kiedy？ Dlaczego？ Co miał na myśli
    May 4 2025
    W Krakowie są trzy zamki.
    Wawel – wiadomo.
    Przegorzały – mniej oczywiste.
    I Blok-Zamek w Czyżynach – najbardziej osobliwy ze wszystkich.
    Blok, który wygląda jak warownia. Z wieżyczkami, ceglanym koronowaniem i balkonami jak z sennych szopek krakowskich.
    Ale to nie bajka. I nie gra komputerowa.
    Ten zamek stoi naprawdę. Ma 11 kondygnacji. I został zbudowany z... wielkiej płyty.
    Ten odcinek to opowieść o jednym z najbardziej nietypowych budynków Krakowa.
    Poznasz historię człowieka, który chciał wymyślić nową krakowską architekturę.
    Leszek Filar – krakowski architekt z wielkimi ambicjami – zaprojektował ten blok w połowie lat 80.
    W czasie, gdy PRL chylił się ku upadkowi, a budownictwo wielkopłytowe zbliżało się do swojego najgorszego momentu.
    Ale zamiast „kolejnego bloku”, powstał projekt, który łączył:
    – inspiracje kościołem Mariackim,
    – wiedeńską secesją,
    – powiewem ze Wschodu,
    – i… barbarzyństwem północy, jak sam to określił Filar.
    Blok-Zamek miał być większy – jedna z wież miała sięgać 17 kondygnacji i górować nad całym Krakowem.
    Ale przemiany ustrojowe sprawiły, że projekt został przycięty.
    A śmierć architekta, który zginął tragicznie w 1989 roku, sprawiła, że nie dokończył swojego dzieła.
    Zrobił to jego zespół – już po transformacji.
    W tym materiale pokazujemy nie tylko historię Bloku-Zamku, ale i kontekst:
    📌 Jak wyglądała końcówka PRL-u w architekturze?
    📌 Dlaczego niektóre bloki z tamtych czasów są lepsze niż dzisiejsze patodeweloperki?
    📌 I czy to możliwe, że wizja Filara – choć dziwna – była bardziej ludzka niż współczesne M2 z loggią 0.6?
    Más Menos
    8 m
  • Stanisław Lem nie istniał？ Twórca Blade Runnera był tego pewny

    Stanisław Lem nie istniał？ Twórca Blade Runnera był tego pewny
    Apr 4 2025
    Czy to możliwe, że Stanisław Lem… nie istniał? Tak właśnie uważał Philip K. Dick – autor „Ubika”, „Człowieka z Wysokiego Zamku” i literacki ojciec „Blade Runnera” oraz człowiek, który zainspirował „Matrix”.
    Dick twierdził, że Lem nie jest prawdziwą osobą, tylko przykrywką dla tajemniczej organizacji, która ukrywa się za pseudonimem genialnego pisarza. Brzmi jak teoria spiskowa? Bo właśnie tak wyglądał świat paranoi lat 70.
    Co sprawiło, że Dick uwierzył w coś tak absurdalnego? Jak wyglądał jego konflikt z Lemem? I dlaczego w całej sprawie pojawiają się agencje rządowe, listy z ostrzeżeniami i ślady poważnych oskarżeń?
    To historia jak z powieści science fiction – tylko że wydarzyła się naprawdę.
    📚 Kim naprawdę był Stanisław Lem?
    👁️ Dlaczego budził niepokój na Zachodzie?
    🧠 I jak wyglądało jego zderzenie z popkulturową legendą?
    W tym odcinku zaglądamy głęboko w kulisy jednego z najbardziej niewiarygodnych sporów w historii literatury.
    Más Menos
    15 m
  • Miał być gwiazdą. Wytrzymał w Polsce trzy miesiące i UCIEKŁ

    Miał być gwiazdą. Wytrzymał w Polsce trzy miesiące i UCIEKŁ
    Apr 1 2025
    To historia jak z filmu Barei. Tylko, że wydarzyła się naprawdę! W 1985 roku – w apogeum kryzysu PRL-u, gdy za papierem toaletowym stało się w kilometrowych kolejkach – działacze Hutnika Kraków wpadli na genialny pomysł: Sprowadźmy czarnoskórego koszykarza z USA. Będzie show, będą tłumy, będzie sukces. I rzeczywiście – był show. Na trybunach transparenty z napisem "Curtis Moore – SUPERSTAR". Pełne hale. Kosze wsadzane z góry. Amerykański sen w Nowej Hucie. Tyle że Curtis – świeżo po studiach w Nebrasce – po kilku miesiącach… uciekł. Bo trafił nie do Europy, jakiej się spodziewał, tylko do świata bardziej pokręconego niż "Miś" Barei.
    👉 Nie było dla niego łóżka (bo był za wysoki).
    👉 Nie było soku pomarańczowego (bo nie było pomarańczy – tylko grejpfruty, a tych nie lubił).
    👉 Klub nie zapłacił agentowi w dolarach – tylko... dał mu wczasy w Polsce.
    👉 A jego pensja – 27 tysięcy złotych miesięcznie – nie starczyła nawet na malucha. A on liczył na Mercedesa.
    To opowieść o starciu dwóch światów.
    Amerykańskiej naiwności i PRL-owskiej rzeczywistości.
    Marzeń i gospodarki niedoboru.
    I o tym, że czasem Bareja to dokumentalista.
    🎥 Wszystko to opisane zostało przez Leszka Konarskiego w książce „Nowa Huta. Wyjście z raju” – i zrealizowane w duchu Barei, z przerywnikami prosto z kultowych filmów.
    Más Menos
    14 m
  • Zła polityka migracyjna, energetyczna i zagraniczna. To główne grzechy Niemiec

    Zła polityka migracyjna, energetyczna i zagraniczna. To główne grzechy Niemiec
    Mar 3 2025
    Jeszcze kilka lat temu Niemcy uważano za gospodarczy wzór dla niemal całego świata. Także dla nas. Pokazywano ich jako wzór do naśladowania. Niemieccy politycy rządy całej Europy – w tym i nasz – rozstawiali po kątach z taką łatwością, z jaką niezadowolona „Pani” robi to z pierwszakami, którzy nie odrobili zadania domowego. Dziś są już raczej wzorem tego, czego nie powinno się robić.
    Historia tej degrengolady jest bardzo pouczająca.
    Zapraszamy na film o niemieckim festiwalu głupich kroków.
    #niemcy #moto #historia
    Más Menos
    27 m
  • Kazali podać dowolną kwotę. "To za mało by porzucić Polskę"

    Kazali podać dowolną kwotę. "To za mało by porzucić Polskę"
    Feb 21 2025
    Kiedy twórca cybernetyki kompletował światowy matematyczny Dream Team, oczywistym wyborem do jego składu był Stefan Banach. Tego próbowano skusić ogromnymi pieniędzmi, ale gwiazdor Lwowskiej Szkoły Matematycznej powiedział "nie". I zrobił to w wielkim stylu.

    Banach jest nieoczywistym bohaterem polskiej wyobraźni.

    Książka Mariusza Urbanka „Genialni. Lwowska szkoła matematyczna” rozpoczyna się tak:

    "STEFAN BANACH był nieślubnym dzieckiem niepiśmiennej służącej i rekruta c.k. armii, wychowankiem praczki. Został profesorem, choć zaliczył tylko dwa lata studiów. Nie przejmował się konwenansami, pasjonował plebejską piłką nożną, wydawał więcej, niż zarabiał. Za kołnierz nie wylewał, od uniwersyteckiej katedry wolał dworcowy bar, a niektórzy uważali go wręcz za alkoholika. Można zresztą ciągnąć, bo kiedy już był profesorem we Lwowie, to stał się patronem trzydniówek. Na te mówiono Banachalia."

    Do tego uparcie spóźniał się na wykłady – o wszystkim tym przeczytacie więcej u Urbanka, warto – ale studentów pocieszał mówiąc, że wprawdzie później zaczyna, ale też szybciej skończy. Te zresztą dość często wygłaszał po całonocnych imprezach. Studenci mogli to rozpoznać po tym, że przychodził w nieco wymiętym fraku.

    A jak zdobył doktorat?

    Otóż z Banachem był taki problem, że nie za bardzo lubił formalności i przygotowywanie akademickich publikacji. Szybciej myślał, niż zapisywał to, co wymyślił. Szczególnie, gdy zapiski miały mieć formę akceptowaną w pracy naukowej. Kolegom to nie przeszkadzało, ale stwarzało pewne kłopoty na uniwersytecie. W związku z czym uznano, że trzeba Banachowi pomóc w zdobyciu tytułu.

    To tylko kilka z wielu historii. Zapraszamy.
    Más Menos
    10 m
  • Historia ABSURDALNYCH opłat na A4. Powinni tego uczyć w szkole!

    Historia ABSURDALNYCH opłat na A4. Powinni tego uczyć w szkole!
    Feb 19 2025
    Mało jest rzeczy równie irytujących, jak konieczność płacenia absurdalnie wysokich opłat za A4 między Krakowem i Katowicami. I kiedy stoi się w kolejce do bramki, by uiścić tę opłatę, do głowy przychodzą różne pomysły. Na przykład taki, że w polskich podręcznikach brakuje kilku kluczowych tematów, które pozwoliłyby uczniom zrozumieć historię naszego kraju. Szczególnie tę najnowszą. Jednym z najważniejszych braków jest to, że młodzież nie uczy się historii autostrady A4.
    A dokładnie jej krótkiego, ale drogiego odcinka między Krakowem i Katowicami.
    To jest Polska w pigułce, która doskonale opowiada lata 90., w których rodziły się nasza demokracja i kapitalizm. I pozwala zrozumieć, dlaczego Polacy są tak nieufni wobec władzy. I że nie jest to cecha wrodzona, ale wyuczony i dobrze uzasadniony instynkt samozachowawczy, którego nauczyła konieczność oraz obserwacja
    A dobrymi nauczycielami byli politycy, którzy obłowili się w czasie transformacji.
    Niekiedy ci sami, którzy dziś narzekają na to, że Polacy są nie tacy, jak by chcieli.
    Posłuchajcie tej historii.
    Más Menos
    12 m
adbl_web_global_use_to_activate_T1_webcro805_stickypopup